Zararlı yazılım yani malware genel olarak kötü niyetli amaçlar doğrultusunda tasarlanan ve bilgisayar sistemiyle çeşitli dijital cihazlara zarar vermek, zorla bazı faaliyetlerin yaptırılmasını sağlamak için kullanılan yazılımlardır. Zararlı yazılımlar, kullanıcıların herhangi bir şekilde izni, bilgisi olmadan cihazlara sızabilmekte ve zarar verebilmektedir. Örneğin virüsler, Truva atları, solucanlar, fidye yazılımları, casus yazılımlar ve çeşitli reklam yazılımları gibi zararlı yazılım türleri bulunabilmektedir.
Zararlı yazılımlarda temel amaç kullanıcıların kişisel verilerini çalmak, zararlı içerikler yayınlamak, sistemleri kitlemek ya da sistemin işlevselliğini bozmak şeklindedir. Zararlı yazılımlardan korunabilmek için antivirüs programları kullanılsa da bazı durumlarda yetersiz gelebilir.
Saboyaj ise bilerek sistemin çalışmasını engellemek, sisteme zarar vermek ve sistemi etkisiz hale getirmek için gerçekleştirilen davranışlardır. Bu davranışlar genel olarak sistemin işleyişini bozmak, hizmetleri aksatmak ve veri kaybına neden olmak için yapılmaktadır. Sabotaj eylemleri kurumsal ya da kişisel düzeyde gerçekleştirilebilmektedir. Sabotaj eylemlerinin ana hedefi rekabet avantajı kazanmak, maddi zarar vermek, itibari zedelemek şeklindedir.
Zararlı Yazılım ve Sabotaj Hizmetlerinin Özellikleri
Adli bilişimde zararlı yazılım ve sabotaj hizmetleri ile adli olaylarda, hukuki süreçlerde ve suç soruşturmalarında bu eylemlerin incelenmesini, analiz edilmesini ve bu eylemler ile ilgili kanıt toplanmasını ifade etmektedir. Zararlı yazılım ve sabotaj hizmetleri; delillerin toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması, mahkeme süreçlerinde sunulmasını kapsamaktadır. Bu hizmetler adli bilişim uzmanları tarafından sağlanmaktadır. Zararlı yazılım ve sabotaj hizmetlerinin özellikleri şu şekildedir:
Zararlı Yazılım İncelemesi
Zararlı yazılım incelemesi, bilgisayar sistemlerine bulaşmış olan zararlı yazılımların analizini içerir. Bu inceleme, zararlı yazılımın nasıl çalıştığını, etkilerini ve bulaştığı sistemlerde ne tür faaliyetlerde bulunduğunu belirlemeyi amaçlar. Zararlı yazılım incelemesi sırasında, yazılımın kaynak kodu veya davranışı üzerinde çalışmalar yapılır ve zararlı yazılımın nasıl yayıldığı, hangi dosyaları etkilediği, veri hırsızlığı yapılıp yapılmadığı gibi bilgilere ulaşılır.
Zararlı Yazılım Analizi
Zararlı yazılım analizi, zararlı yazılımların içeriğini, çalışma prensiplerini ve etkilerini daha ayrıntılı bir şekilde inceler. Analiz süreci, zararlı yazılımın işlevlerini anlamak, zararlı kodu ayıklamak, iletişim protokollerini belirlemek ve geliştiricinin niyetlerini anlamak için kullanılır. Bu analiz, zararlı yazılımın tespit edilmesi, etkilerinin değerlendirilmesi ve koruma önlemlerinin geliştirilmesi için önemli bilgiler sağlar.
Sabotaj İncelemesi
Sabotaj incelemesi, bir sistemde gerçekleşen sabotaj eylemlerini belirlemek ve analiz etmek için yapılır. Sabotaj incelemesi sırasında, saldırıya uğrayan sistemlerin izleri takip edilir, sistemdeki değişiklikler ve zararlı faaliyetler incelenir. Bu inceleme, saldırının nasıl gerçekleştiğini, hangi kaynaklar kullanıldığını, sistemde hangi değişikliklerin yapıldığını ve etkilenen verilerin neler olduğunu tespit etmeyi amaçlar.
Delil Toplama ve Raporlama
Zararlı yazılım ve sabotaj hizmetleri, adli bilişim uzmanları tarafından delil toplama süreçlerini içerir. Uzmanlar, zararlı yazılım saldırılarının veya sabotaj eylemlerinin izlerini takip eder, dijital delilleri toplar ve bunları adli süreçlerde kullanılmak üzere raporlar haline getirir. Bu raporlar, suçun işlenme şekli, zararlı yazılımın veya sabotajın etkileri, faillerin kimlikleri ve diğer önemli ayrıntıları içerebilir.
Zararlı yazılımlar ve sabotaj hizmetleri ile yukarıda bahsedilen yazılımların ve eylemlerin engellenmesi, tespit edilmesi ve kontrol altına alınması mümkündür. Son derece zararlı durumlara neden olabilecek zararlı yazılım ve sabotaj faaliyetlerinin olabildiğince erken tespit edilmesi gerekmektedir. Bu sayede bu durumdan en az zarar ile kurtulmak mümkündür. Aksi durumda işletmenize ya da kişisel verilerinize zarar verebilecek faaliyetler sürdürülebilmektedir. Söz konusu hizmetler kapsamında suçların tespit edilmesi, faillerinin belirlenmesi ve adil bir yargılama sürecinin sürdürülmesi sağlanmaktadır.
